«Μικρασία» του Λεωνίδα Παπαδόπουλου σε καλοκαιρινή περιοδεία

Πρόλογος

Η γενιά που ‘ζησε τον χαμό, πάει έφυγε. Οι επόμενες γενιές οφείλουν να μαθαίνουν από την Ιστορία, να θυμούνται από τις διηγήσεις και να κρίνουν αθώους και φταίχτες.

Μικρασία 1922 και ο Ελληνισμός ξεριζώνεται, σφαγιάζεται, εξανδραποδίζεται. Ελλάδα 2022, έχει ηθική υποχρέωση, τουλάχιστον, να μην ξεχάσει. Εκθέσεις φωτογραφίας με ντοκουμέντα της εποχής, λογοτεχνικές εκδηλώσεις, ομιλίες καθηγητών, συζητήσεις με θεατές- αναγνώστες και θέατρο.

Η συγκεκριμένη παράσταση πρωτοανέβηκε στη Θεσσαλονίκη το 2014 από το ΚΘΒΕ. Συγκίνησε το κοινό και επανέρχεται στο θέατρο «Αμαλία» με άλλους συντελεστές, για να τιμήσει τα 100 χρόνια από την μικρασιατική καταστροφή αφενός κι αφετέρου, για να διδάξει Ιστορία μέσα από οπτικοακουστικές καταγραφές και αφηγήσεις αληθινών γεγονότων.

Ανάγνωση

2022, έτος μνήμης για τις αλησμόνητες πατρίδες.

Η παράσταση συμμαζεύει όλα όσα γράφονται στις συγκλονιστικές σελίδες της νεότερης ιστορίας. Έχει την οικονομία αρχαίου δράματος, την αμείλικτη αναγκαιότητά του, την κορύφωση του πάθους και της λάμψης, την πυκνότητα της δράσης και το πεπρωμένο, εφόσον αυτό θεωρείτο αναπόφευκτο.

Τόσοι κατατρεγμοί, τόσα πένθη, τόση ελπίδα, τόση πίστη, τόσα όνειρα, από την πτώση του Βυζαντίου και δώθε, κυρα- Δέσποινες και Μεγαλέξανδροι, όλα γίνονται παρόν, ευδία ψυχής, φωνή λυτρωτική από στόματος Χρυσοστόμου Σμύρνης.

Η «Μικρασία» συγκροτεί μια μουσική – θεατρική παράσταση βασισμένη σε αφηγήσεις, σε τραγούδια και μνήμες μιας εποχής κι ενός τόπου, που σημάδεψε τη σύγχρονη ελληνική ιστορία.

Με στραμμένο το νου στη μαύρη επέτειο των εκατό χρόνων από τον ξεριζωμό εκατομμυρίων Ελλήνων από τις χαμένες πατρίδες, και με ενδελεχή έρευνα σε μαρτυρίες στα αρχεία προσφυγικού ελληνισμού ανά την Ελλάδα, αλλά και ιστορίες προφορικής μνήμης που γέννησαν εκείνες οι φωτιές, καημούς τραγουδισμένους και όχημα τη μουσική που άνθισε από εκείνη την καταστροφή, η παράσταση αποτελεί ένα φόρο τιμής στις αλησμόνητες πατρίδες που δεν κατάφεραν να τις αφανίσουν ούτε σφαγές, ούτε διαπλοκές.

Μέσα στις καρδιές των επιζώντων η Μικρασία έγινε σύμβολο και μύθος του πλούτου και της αντοχής ετούτου του λαού που πάντα θα αγκαλιάζει ανατολή και δύση.

Σημείωμα σκηνοθέτη

«Είμαστε όλοι περιπλανώμενοι άνθρωποι σε μια ζωή-ταξίδι σε τόπους της καρδιάς και της φυγής και χρόνους νοσταλγικούς ή επικείμενους. Ναυαγοί του χθες και του σήμερα, να αναζητούμε νησιά ελπίδας σε θάλασσες φουρτουνιασμένες, να αναζητούμε ταυτότητες σε ιστορίες πατρίδων και πατρίδες σε εποχές γεμάτες αβεβαιότητα και απόγνωση. Όλοι πρόσφυγες, ξένοι, «άλλοι», μετανάστες, στην ίδια πόλη, στην ίδια χώρα, στον ίδιο κόσμο, στην ίδια μας τη ζωή. Να αναζητούμε στιγμές ανθρωπιάς σε μια μαζική περαστική ιστορία, καταφύγιο και ασφάλεια σε έναν τόπο, έστω και νοερό, που θα βρούμε τη δική μας πατρίδα. Χτίσαμε μια παράσταση-γέφυρα μνήμης που ενώνει εποχές, τόπους και ανθρώπους. Ανθρώπους διαχρονικά υποταγμένους σε αποφάσεις άλλων, βασανισμένους αλλά πεισματικά δυνατούς. Όλοι πρόσφυγες στην ίδια μας τη ζωή…»

Λεωνίδας Παπαδόπουλος.

Η παράσταση

Η Ιστορία είναι ένα ποτάμι που κυλά αδιάκοπα. Μέρος της ροής αυτής είναι, δυστυχώς, και οι άνθρωποι που ξεριζώνονται, χάνονται, εκτοπίζονται ή πεθαίνουν για λόγους που δεν μπορούν να ελέγξουν. Ο χρόνος και ο τόπος μικρή σημασία έχουν. Η ιστορία ενός πρόσφυγα περιέχει πάντα ένα κομμάτι από τις ιστορίες όλων!

Ο σκηνοθέτης Λεωνίδας Παπαδόπουλος έκανε και τη δραματουργική επεξεργασία των κειμένων, ερεύνησε, ανακάλυψε και συνέθεσε τις ιστορίες των ανθρώπων που είναι και οι ήρωες του έργου. Οι ηθοποιοί ερμηνεύουν διάφορους ρόλους Ελλήνων Μικράς Ασίας, όλοι τους με προσωπικά βιώματα φορτωμένοι, όμως, με κοινωνική διάσταση που αγκαλιάζει την ελληνική συνείδηση.

Με κορυφαίας την εξαιρετική Ελένη Ροδά, τραγουδά ο θίασος στην παράσταση γνωστά τραγούδια της άλλης πλευράς του Αιγαίου, όπως «Το γιασεμί», «Στ’ Αλάτσατα», «Έμορφή μου Σμυρνιοπούλα», «Δε σε θέλω πια», «Μπαμπέσα», «Μαργαριταρένια μου», «Νεράιδα του γιαλού», «Ολμάζ», «Το προσφυγάκι» και άλλα.

Αφαιρετικό σκηνικό, κοστούμια εποχής από τον Γιώργο Λυντζέρη, μουσική επένδυση από τη Λιάνα Τζερεφού και φωτισμοί από την Χριστίνα Φυλακτοπούλου. Το βίντεο επιμελήθηκε ο Σήφης Μάϊνας. Όλα και όλοι αποτελούν τη θεατρική μηχανή που, για τον θεατή, αποκτούν αξία για το σημαινόμενό τους κι όχι για τοι αναφερόμενο, όπως συμβαίνει στο παρόν κείμενο.

Από τους εξαιρετικούς ηθοποιούς που συμμετέχουν στην παράσταση, δεν μπορώ και δε θέλω να ξεχωρίσω κάποιον. Από τη στιγμή που ο καθένας τους εμφανίζεται στη σκηνή, τοποθετείται σ’ ένα σημειολογικό και αισθητικό πλαίσιο, που τον «χρησιμοποιεί» στο μυθοπλαστικό, δραματικό σύμπαν. Όλες οι φυσικές του ιδιότητες υφίστανται διαδικασία σημείωσης, καθώς μεταβιβάζονται στο πρόσωπο που αναπαριστά. Έτσι, αρέσουν όλοι για τη σκηνική τους παρουσία, για τη φωνή τους, για την υποκριτική τους ευχέρεια, συγκινούν και σαν μονάδα και σαν ομάδα.

Τα εύσημα, λοιπόν, σε όλους τους συντελεστές της ξεχωριστής αυτής παράστασης.

Επίλογος

Στο σύνορο των εκατό χρόνων από τη Μεγάλη Καταστροφή, ύστερα από τόσο πάθος που ζήσαμε οι σύγχρονοι Έλληνες μέσα από γραφές, εικόνες και αφηγήσεις, κρατάμε σκεπή και παραστάτη μας ένα όραμα για τον άνθρωπο καθαρά ελληνικό: μια αίσθηση της αξιοπρέπειας και της ελευθερίας, που είναι ταυτόσημα με την αρετή.

Συντελεστές

Δραματουργική σύνθεση – Σκηνοθεσία: Λεωνίδας Παπαδόπουλος

Σκηνογραφία – Ενδυματολογία: Γιώργος Λυντζέρης

Κινησιολογική Επιμέλεια: Στέλλα Κρούσκα

Μουσική – Μουσική Επιμέλεια: Λιάνα Τζερεφού

Σχεδιασμός Φωτισμών: Χριστίνα Φυλακτοπούλου

Θεατρολόγος – Βοηθός Σκηνοθέτη: Μάνος Δαμασκηνός

Μουσική διδασκαλία: Νίκος Τουρνάκης – Απόστολος Μωραϊτης

Video: Σήφης Μάινας

Φωτογραφίες: Μιράντα Παπαδοπούλου

Υπεύθυνη Επικοινωνίας: Νταίζη Λεμπέση | τηλέφωνο 6908502631 |email daisylempesi@hotmail.gr | Παραγωγή: Πόλις Πολιτισμός Αμκε

ΠΑΙΖΟΥΝ Θεοδώρα Σιάρκου, Κωνσταντίνος Κάππας, Νίκη Παλληκαράκη, Αλέξανδρος Καλπακίδης, Στέλλα Κρούσκα, Δώρα Θωμοπούλου, Νίκος Τουρνάκης

Σε μια μοναδική θεατρική εμφάνιση η Ελένη Ροδά

Παίζουν ζωντανά μουσική επί σκηνής οι: Νίκος Τουρνάκης & Απόστολος Μωραϊτης

ΠΑΥΛΟΣ ΛΕΜΟΝΤΖΗΣ